Καλοκαίρι 1969, Ιταλία. Ένα χρόνο μετά τον Μάη του '68, οι εργάτες της ΦΙΑΤ ξεκινούν ένα δυναμικό και αδιαμεσολάβητο απεργιακό αγώνα ενάντια στην πανίσχυρη εργοδοσία. Ο αγώνας τους αποτέλεσε την απαρχή μιας δεκαετίας εργατικών και φοιτητικών κινητοποιήσεων όπου πρωταγωνίστησε το κίνημα της Αυτονομίας και που χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως η τελευταία έφοδος της εργατικής τάξης στον ουρανό. Τελευταία... ας ελπίσουμε μέχρι την επόμενη...
Τα τελευταία χρόνια και ειδικά τον τελευταίο με τον κορονοϊό, η επιστήμη (όπως παρουσιάζεται σαν "αλήθεια" από τα ΜΜΕ) έχει αποκτήσει μια αυθεντία πρωτόγνωρη και επικίνδυνη. Αυτή η αυθεντία έχει εκφραστεί στο δημοφιλές σλόγκαν "πιστεύω στην επιστήμη", το οποίο είναι ανιστόρητο, απολίτικο και εν τέλει αντιεπιστημονικό. Παρόλο που διαρκώς σαστίζουμε μπροστά στις αλληλοαναιρούμενες, αντιφατικές, αναποτελεσματικές και δίχως επαρκή τεκμηρίωση προτάσεις των λεγόμενων ειδικών (βλέπε μάσκες σε εξωτερικό χώρο, απαγορεύσεις κυκλοφορίας τη νύχτα, 25 παιδιά στις τάξεις αλλά όχι πάνω από 9 στις πλατείες, sms, κλπ) έχει επικρατήσει ότι κάθε αμφισβήτηση της άποψης που προβάλλεται από τα ΜΜΕ σαν επιστημονική αλήθεια θεωρείται ψεκασμένη, ανεύθυνη, συνωμοσιολογική. Και ότι οι μόνοι που δικαιούνται να αμφισβητήσουν τους επιστήμονες /ακαδημαϊκούς είναι άλλοι επιστήμονες /ακαδημαϊκοί (και αυτοί όχι όλοι).
Ελάχιστοι δείχνουν πλέον να αντιλαμβάνονται ότι πίσω από τους επιστήμονες, τα πανεπιστήμια, τις ερευνητικές ομάδες υπάρχουν τεράστια οικονομικά συμφέροντα που καθοδηγούν, επιβάλουν, προωθούν συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Ότι οι απόψεις που προβάλλονται από τα ΜΜΕ σαν κυρίαρχες και πλειοψηφικές ή και μοναδικές ίσως εκφράζουν τα ίδια συμφέροντα. Ακόμα πιο λίγοι σκέφτονται ότι η παραγωγή της επιστημονικής γνώσης εν τη γενέση της (μέσα από τα πανεπιστήμια) ακολουθεί συγκεκριμένες διαδρομές και κανάλια διαχρονικά. Ότι δεν υπάρχει τίποτα το αθώο στον τρόπο με τον οποίο παίρνονται τα πτυχία, τα μεταπτυχιακά, τα διδακτορικά, οι χρηματοδοτήσεις, οι πανεπιστημιακές θέσεις, η θέση σε επιτροπές, η προβολή από τα μέσα. Ότι η όλο και μεγαλύτερη επιστημονική ειδίκευση καθιστά τους λεγόμενους επιστήμονες στην ουσία άβουλους, αμήχανους και εν τέλει απολογητές και δυστυχώς υποστηρικτες της πορείας του κεφαλαίου. Ειδικά η ιατρική έχει παραδοσιακά παίξει πολλές φορές το ρόλο του συνοδοιπόρου της αστυνομίας και της καταστολής. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πχ τα λοιμοκαθαρτήρια, τους αποκλεισμούς ευάλωτων ομάδων (με υγειονομικά επιχειρήματα), την ευγονική και άλλα "όμορφα" από φασιστικά καθεστώτα (πάντα σε συνεργασία με τους τότε γιατρούς), τα επικίνδυνα πειράματα σε πληθυσμούς, τους ελέγχους από δομές όπως το ΚΕΕΛΠΝΟ (τώρα ΕΟΔΥ) που καταλήγουν σε εγκλεισμό σε ιδρύματα, ψυχιατρεία ή και κανονικές φυλακές κ.ο.κ.
Πριν από πολλά χρόνια ο Γκράμσι έγραφε:
"Οι διανοούμενοι είναι οι "υπάλληλοι" της κυρίαρχης ομάδας για την άσκηση των εξαρτημένων λειτουργιών της κοινωνικής ηγεμονίας και της πολιτικής διοίκησης, δηλαδή: 1) Της αυθόρμητης συγκατάθεσης των μεγάλων μαζών πληθυσμού στην καθοδηγήση της κοινωνικής ζωής απ΄τη βασική κυρίαρχη ομάδα, συγκατάθεση που γεννιέται "ιστορικά" από το κύρος (και κατα συνέπεια κι από την εμπιστοσύνη) που προσδίνουν στην κυρίαρχη ομάδα η θέση της και η αποστολή της στον κόσμο της παραγωγής. 2) Του μηχανισμού κρατικής βίας, που εξασφαλίζει με "νόμιμο τρόπο" την πειθαρχία των ομάδων που δεν "συγκατίθενται" ούτε ενεργητικά ούτε παθητικά, μηχανισμός που δημιουργήθηκε για όλη την κοινωνία με πρόβλεψη για την περίοδο των κρίσεων στη διοίκηση και στην καθοδήγηση, όταν δηλαδή λιγοστεύει η αυθόρμητη συγκατάθεση".
Μέχρι το '80 τέτοιες απόψεις ακούγονταν σχεδόν κοινότυπες και σίγουρα ήταν πολύ διαδεδομένες στην αριστερά και το αντιεξουσιαστικό κίνημα. Τώρα μετά από 30, 40 χρόνια νεοφιλευθερισμού μοιάζουν δυστυχώς σχεδόν εξωγήινες για τους περισσότερους.
Όσον αφορά το πρώτο σκίτσο και τη βουτιά στο κενό με βάση την πίστη στην επιστήμη, την ιδέα την πήρα προφανώς από την ταινία Indiana Jones and the last crusade. Στην ταινία ο Ιντιάνα Τζόουνς πατάει στο κενό βασισμένος στη θρησκευτική του πίστη ότι πράγματι υπάρχει το μονοπάτι που οδηγεί στο δισκοπότηρο. Οι αναλογίες προφανείς.
Το δεύτερο σκίτσο, προέκυψε από μια εικόνα που είχα σχεδιάσει για κάποιο παλιότερο κόμικ μου (ονειροπαγίδα ΙΙ). Εμπνεύσεις: Βαρόνος Μυνχάουζεν, επιθετικό μάρκετινγκ εμβολίων, ψέματα ειδικών (που δικαιολογούν κάθε φορά τις κρατικές αποφάσεις ή τα επιχειρηματικά συμφέροντα) κλπ.
Το τρίτο σκίτσο αντλεί έμπνευση από έναν "ειδικό" που πέτυχα στο διαδίκτυο να απαντάει σε κάποιον ειδικό που προσπαθούσε να εκφέρει μια αντίθετη προς την κύριαρχη (των κρατών, ΜΜΕ) άποψη. Ο χυδαίος του λόγος (που μου χάρισε την αμίμητη φράση 'bring your data or stfu", την οποία ήδη χρησμοποίησα σε άλλα σκίτσα), η απολυτότητα των απόψεων, η λογοκρισία κάθε αντίθετης άποψης, η διαρκής επάναληψη της λέξης data με εντυπωσίασαν. Δεύτερη πηγή έμπνευσης τα ανταλλάγματα που προσέφεραν στην Νέα Υόρκη για να προωθήσουν τον εμβολιασμό. Το σχέδιο το είχα κάνει καιρό, αλλά δεν το είχα ολοκληρώσει γιατί ένιωθα ότι δεν αξίζει να ασχοληθεί κανείς. Μετά όμως τα 150 ευρώ δώρο στους νέους για τον εμβολιασμό εδώ στην χώρα μας, είπα να το τελειώσω.
